نصب حجرالاسود توسط امام سجاد علیه السلام

نصب حجرالاسود توسط امام سجاد علیه السلام
آبان 7, 1402
50 بازدید

یکی از ویژگی های حجر الأسود آن است که اگر از مکان خود به هر دلیلی جدا گردد فقط به وسیله امام معصوم علیه السلام در مکان خود نصب می گردد.(1) از این رو مرحوم قطب الدین راوندی قدس سره در کتاب «الخرائج و الجرائج» روایت نموده است: «أَنَّ اَلْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ لَمَّا خَرَّبَ اَلْکَعْبَةَ […]

یکی از ویژگی های حجر الأسود آن است که اگر از مکان خود به هر دلیلی جدا گردد فقط به وسیله امام معصوم علیه السلام در مکان خود نصب می گردد.(1) از این رو مرحوم قطب الدین راوندی قدس سره در کتاب «الخرائج و الجرائج» روایت نموده است:
«أَنَّ اَلْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ لَمَّا خَرَّبَ اَلْکَعْبَةَ بِسَبَبِ مُقَاتَلَةِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلزُّبَیْرِ ثُمَّ عَمَرُوهَا فَلَمَّا أُعِیدَ اَلْبَیْتُ وَ أَرَادُوا أَنْ یَنْصِبُوا اَلْحَجَرَ اَلْأَسْوَدَ فَکُلَّمَا نَصَبَهُ عَالِمٌ مِنْ عُلَمَائِهِمْ أَوْ قَاضٍ مِنْ قُضَاتِهِمْ أَوْ زَاهِدٌ مِنْ زُهَّادِهِمْ یَتَزَلْزَلُ وَ یَقَعُ وَ یَضْطَرِبُ وَ لاَ یَسْتَقِرُّ اَلْحَجَرُ فِی مَکَانِهِ. فَجَاءَهُ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ8وَ أَخَذَهُ مِنْ أَیْدِیهِمْ وَ سَمَّی اَللَّهَ ثُمَّ نَصَبَهُ فَاسْتَقَرَّ فِی مَکَانِهِ وَ کَبَّرَ اَلنَّاسُ وَ لَقَدْ أُلْهِمَ اَلْفَرَزْدَقُ فِی قَوْلِهِ:»
یَکَاد یُمْسِکُهُ عِرْفَانَ رَاحَتِهِ         رُکْنُ اَلْحَطِیمِ إِذَا مَا جَاءَ یَسْتَلِمُ(2)
زمانی که حجّاج بن یوسف به سبب جنگ با عبد اللّه بن زبیر، کعبه را خراب نمود، بعد از آن که مشغول بازسازی خانه کعبه شد. هر چه می خواست دو مرتبه حجر الأسود را در جای خود نصب نمایند، هر عالم یا قاضی و یا زاهدی که اقدام به نصب آن می نمود، متزلزل گشته و تکان می خورد و در جای خود قرار نمی گرفت. تا این که در آن اثناء حضرت امام زین العابدین علیه السلام آنجا حاضر شدند و حجر الأسود را از دست آن ها گرفتند و نام خداوند متعال را بردند سپس آن را در جایش نصب نمودند پس به برکت حضرت در مکان خودش قرار گرفت و مردم تکبیر گفتند. و این گونه بود که به فرزدق الهام شد که در اشعارش بگوید:
هنگامی که برای دست کشیدن و بوسیدن حجر الأسود می آید،        نزدیک است رکن حطیم به سبب آشنایی با ایشان دستش را نگاه دارد.
پیـــــرامون حجرالأسود :
مرحوم شیخ علیّ اکبر نهاوندی قدس سره نقل کرده است: حجر الأسود در واقع فرشته ای از ملائکه مقرب خداوند متعال بوده است که در عالم ذر هنگامی که خداوند تبارک و تعالی برای یگانگی خودش و نبوّت حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه واله وسلم و ولایت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام از همهٔ بندگانش عهد و میثاق گرفت، آن عهد و میثاق را به آن مَلک سپرد و سپس آن فرشته را به حجر الأسود تبدیل نمود. و به همین خاطر مستحب است که حاجیان حجر الأسود را استلام نموده و ببوسند، و عهدی را که در عالم ذر برای توحید و نبوّت و امامت بسته اند، تجدید نمایند.(3)

از این رو شیخ حر عاملی قدس سره نیز از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام نقل کرده است:
«إِنَّ اللَّهَ لَمَّا أَخَذَ مَوَاثِیقَ الْعِبَادِ أَمَرَ الْحَجَرَ فَالْتَقَمَهَا فَلِذَلِکَ یُقَالُ أَمَانَتِی أَدَّیْتُهَا وَ مِیثَاقِی تَعَاهَدْتُهُ لِتَشْهَدَ لِی بِالْمُوَافَاهِ.»(4)
(به راستی خداوند تبارک و تعالی آن گاه که از بندگانش پیمان گرفت. به حجر الأسود فرمان داد تا پیمان های آن ها را در خود نگه دارد. از این رو در کنار حجر الاسود گفته می شود: امانت خود را ادا کردم و پیمان خود را تجدید نمودم که برای من [در روز قیامت] به وفای به پیمان، گواهی دهی.)
صاحب کتاب «مختصر البصائر» نیز در ضمن روایتی از بکیر بن اعین از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام نقل کرده است:
«وَ اللّهِ مَا یُؤَدِّی ذَلِکَ أَحَدٌ غَیْرُ شِیعَتِنَا، وَ لَا حَفِظَ ذَلِکَ الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ أَحَدٌ غَیْرُ شِیعَتِنَا، وَ إِنَّهُمْ لَیَأْتُونَهُ فَیَعْرِفُهُمْ وَ یُصَدِّقُهُمْ، وَ یَأْتِیهِ غَیْرُهُمْ فَیَنْکُرُهُمْ وَ یُکَذِّبُهُمْ،وَ ذَلِکَ أَنَّهُ لَمْ یَحْفَظْ ذَلِکَ غَیْرُکُمْ فَلَکُمْ وَ اللّهِ یَشْهَدُ، وَ عَلَیْهِمْ وَ اللّهِ یَشْهَدُ بِالْخَفْرِ وَ الْجُحُودِ وَ الْکُفْرِ. وَ هُوَ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ مِنَ اللّهِ عَلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ، یَجِیءُ وَ لَهُ لِسَانٌ نَاطِقٌ وَ عَیْنَانِ فِی صُورَتِهِ الْأُولَی، یَعْرِفُهُ الْخَلْقُ وَ لَا یُنْکِرُونَهُ، یَشْهَدُ لِمَنْ وَافَاةُ وَ جَدَّدَ الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ عِنْدَهُ بِحِفْظِ الْعَهْدِ وَ الْمِیثَاقِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ، وَ یَشْهَدُ عَلَی کُلِّ مَنْ أَنْکَرَهُ وَ جَحَدَ وَ نَسِیَ الْمِیثَاقَ بِالْکُفْرِ وَ الْإِنْکَارِ.»

به خدا سوگند احدی غیر از شیعیان ما، آن عهد و میثاق را ادا نمی کند. و احدی غیر از شیعیان ما، آن عهد و پیمان را حفظ نمی کند. و به راستی هنگامی که شیعیان کنار حجر الأسود می آیند، آن ها را می شناسد و تصدیقشان می کند. و غیر شیعیان که به کنار حجر الأسود می آیند، آن ها را نمی شناسد و [در آن چه می گویند] تکذیبشان می نماید. به خاطر آن که غیر از شما شیعیان کسی آن [امانت و عهد] را حفظ و نگهداری نکرده است. پس به خدا سوگند به نفع شما و

بر علیه دیگران به نقض عهد و انکار و کفرشان شهادت می دهد. و [شهادت] حجر الأسود روز قیامت حجّت رسا از طرف خداوند بر علیه آنان است. حجر الأسود [روز قیامت] به همان صورت نخستش می آید. [یعنی] در حالی که زبانی گویا و دو چشم دارد، بندگان او را می شناسند و انکارش نمی کنند. او برای کسی که [در دنیا به عهدش] وفا نموده و برای کسی که نزد او تجدید عهد و پیمان نموده، به حفظ و نگهداری عهد و پیمانش، و ادای امانتش شهادت می دهد. و بر هر که آن را انکار و تکذیب کرده، و میثاق را فراموش نموده، به کفر و انکارش شهادت می دهد.
سپس حضرت امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند:
«کَانَ مَلَکاً عَظِیماً مِنْ عُظَمَاءِ الْمَلَائِکَةِ عِنْدَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَلَمَّا أَخَذَ اللّهُ الْمِیثَاقَ مِنَ الْمَلَائِکَةِ، کَانَ أَوَّلَ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ أَقَرَّ ذَلِکَ الْمَلَکُ، فَاتَّخَذَهُ اللّهُ أَمِیناً عَلَی جَمِیعِ خَلْقِهِ فَأَلْقَمَهُ الْمِیثَاقَ وَ أَوْدَعَهُ عِنْدَهُ، وَ اسْتَعْبَدَ الْخَلْقَ أَنْ یُجَدِّدُوا عِنْدَهُ فِی کُلِّ سَنَةٍ الْإِقْرَارَ بِالْمِیثَاقِ وَ الْعَهْدِ الَّذِی أَخَذَ اللّهُ عَلَیْهِمْ، ثُمَّ جَعَلَهُ اللّهُ تَعَالَی مَعَ آدَمَ علیه السلام فِی الْجَنَّةِ، یُذَکِّرُهُ الْمِیثَاقَ وَ یُجَدِّدُ عِنْدَهُ الْإِقْرَارَ فِی کُلِّ سَنَةٍ، فَلَمَّا عَصَیآدَمُ علیه السلام وَ أُخْرِجَ مِنَ الْجَنَّةِ أَنْسَاهُ اللّهُ الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ الَّذِی أَخَذَهُ اللّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَی وُلْدِهِ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه واله وسلم وَ وَصِیِّهِ علیه السلام وَ جَعَلَهُ بَاهِتاً حَیْرَاناً.»(5)
حجر الأسود فرشته ای بزرگ از ملائکه عظیم الشأن، نزد خداوند بود. و هنگامی که خداوند از ملائکه پیمان [بر ربوبیّت خویش و نبوّت محمّد صلی الله علیه واله وسلم و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام ] گرفت، او نخستین فرشته ای بود که ایمان آورد و اقرار نمود. لذا خداوند او را بر همه آفریدگانش امین قرار داد و پیمان را به او خورانْد و نزد وی به امانت سپرد. و بندگان را به عبادت فرا خواند که نزد او در هر سال عهد و پیمانی که خداوند از آن ها گرفته است را تجدید و [بدان] اقرار نمایند. آنگاه خداوند او را با حضرت آدم علیه السلام در بهشت قرار داد که میثاق را به او متذکّر شود. و هر سال حضرت آدم علیه السلام با اقرار کردن نزد او تجدید پیمان می نمود. و هنگامی که حضرت آدم علیه السلام ترک اولی کرد و از بهشت بیرون شد، خداوند عهد و پیمانی که از حضرت آدم علیه السلام و فرزندانش [در عالم ذر] برای حضرت محمّد صلی الله علیه واله وسلم و وصیش [حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام ] گرفته بود را از یاد آدم برد و او را [در زمین] سرگردان و حیران قرار داد.

در کتاب «مختصر البصائر» در ضمن روایت دیگری از عبداللّه بن سنان نقل شده است: ما در حال طواف بودیم، مردی از آل عُمر از نزدیک ما گذشت، در حالی که دستش را مرد دیگری گرفته بود. پس او بر حجر الأسود دست کشید، آن مرد عمری بر سرش فریاد زد و با او درشتی نمود و به او گفت:

«بَطَلَ حَجُّکَ، إِنَّ الَّذِی تَسْتَلِمُهُ حَجَرٌ لَا یَضُرُّ وَ لَا یَنْفَعُ.»

حجّ تو باطل است، به راستی این چیزی را که تو دست کشیدی سنگ است و هیچ سود و زیانی به حال تو ندارد.

عبد اللَّه بن سنان گوید بعد از این واقعه به حضرت امام صادق علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم، آیا کلام مرد عمری را به آن کسی که به حجر الأسود دست کشید را شنیدید. و به او چه رساند آن چه را که رساند؟ حضرت فرمودند: چه چیزی به او گفت؟ عرض کردم: به او گفت، ایبندۀ خدا! حجّ تو باطل شد. و این فقط یک سنگ است و سود و زیانی به حال تو ندارد. امام صادق علیه السلام سه مرتبه فرمودند:

«کَذَبَ ثُمَّ کَذَبَ ثُمَّ کَذَبَ، إِنَّ لِلْحَجَرِ لِسَاناً ذَلْقاً یَوْمَ الْقِیَامَةِ، یَشْهَدُ لِمَنْ وَافَاهُ بِالْمُوَافَاةِ…»(6)

(دروغ می گوید، دروغ می گوید، دروغ می گوید، به راستی که حجر الأسود در روز قیامت، زبانی تیز و گویا دارد. و برای هر کسی که به عهد و پیمانش وفا کند، شهادت و گواهی به وفا می دهد…)

1- . ثمرات الحیات، ج1، ص402.
2- . الخرائج و الجرائح، ج1، ص2 68

3- . خزینة الجواهر، ص204.
4- . وسائل الشيعة، ج13 ، ص 314.

5- . مختصر البصائر، ص 734.

6- . مختصر البصائر، ص 729.
برچسب‌ها:, ,