نگاهی بر بیانیه مشترک چهار تن از نمایندگان ولی فقیه در خصوص حق مشروع و قانونی آذربایجان

 

درگیری آذربایجان و ارمنستان یک موضوع قدیمی است که از سال ۱۹۹۲  تا کنون هر از گاهی به دلایل مختلف شروع و پایان یافته است. حدود ۲۸ سال از اولین درگیری ها بر سر منطقه ” ناگورنو قره باغ ” می گذرد .

دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از سال 1992 تا 1994 به مدت بیش از 2 سال بر سر قره‌باغ جنگیدند و در نهایت این جنگ با ضعف جمهوری آذربایجان و با تثبیت حضور نیروهای ارتش ارمنستان بر این منطقه با آتش‌بس خاتمه یافت و از آن زمان تاکنون، جمهوری آذربایجان منطقه خودمختار قره‌باغ را منطقه‌ای اشغال شده از خاک خود از سوی ارمنستان می‌داند.

دو طرف پس از آتش‌بس سال 1994 تاکنون بارها در این منطقه درگیری نظامی داشته‌اند که آخرین آنها طی روزهای گذشته به وقوع پیوسته است. در این جنگ های کوتاه و مقطعی بازیگرانی چون ترکیه،امریکا و رژیم صهیونیستی نقش اساسی دارند.

در روابط بین‌الملل شرایطی که بر قره‌باغ حاکم است را نبرد منجمد می‌نامند، به این معنا که یک درگیری مسلحانه فعال همیشگی به پایان رسیده اما هیچ چهارچوب سیاسی یا حقوقی و یا قراردادی که دارای ضمانت اجرایی قوی باشد، درگیری و جنگ و اشغالگری را برطرف نکرده است. تجربه تاریخ رپابط بین‌الملل چند قرن اخیر نشان داده است مناطق و موضوعاتی هم که وضعیت نبرد منجمد بر آن‌ها حاکم باشد، همواره از استعداد بالایی برای شعله‌ور شدن زبانه‌های جنگ و خشونت برخوردار بوده است.

در این حال با انتشار بیانیه مشترک چهار تن از نمایندگان ولی فقیه ( حضرات آیات آل هاشم – عاملی – قریشی – خاتمی ) مبنی بر حق شرعی آذربایجان مبنی بر بازپسگیری قره باغ نشان از اهمیت موضوع برای جمهوری اسلامی نیز دارد .

شاید این موضع گیری که البته نه به صورت دیپلماتیک بلکه به صورت غیر رسمی از سوی جمهوری اسلامی ابراز می گردد از معدود دفعاتی باشد که جمهوری اسلامی ایران در درگیری بین دو کشور ( دقت فرمائید دو کشور عرض می کنم و دو گروه و یا جناح منظورم نیست) از یک طرف حمایت کرده و آنرا حق قانونی و شرعی یکی از طرف های درگیر دانسته و حتی بر در اختیار قرار دادن خاک ایران به آذربایجان برای حصول اهداف خود تاکید می کند .

تآمل در این مسئله برای ما از چند جهت اهمیت است و آنهم اینکه :

الف : جمهوری اسلامی همواره با ارمنستان روابط حسنه ای داشته است .

ب : علاوه بر این روابط حسنه کشور ارمنستان یکی از بازارهای بین المللی جمهوری اسلامی ایران می باشد .

ج : از ابتدای شروع مجدد درگیری ها ایران در مخافل بین المللی متهم به دفاع از ارمنستان بود .

د : از طرفی همکاری آذربایجان با رژیم صهیونستی بر سر برخی حدود آبی در دریای خزر از موارد ناخوشآیند جمهوری اسلامی از سوی آذربایجان بود

با این اوصاف این سوال حائز اهمیت است که :

چرا جمهوری اسلامی مخالف تنش و درگیری ارمنستان و آذربایجان است؟

که در پاسخ به این سوال باید موارد زیر را مد نظر بیاوریم که :

۱. خسارات و آسیب های هر دو طرف پیامدهایی همچون ناامنی در مرزهای شمالی ایران و ورود آوارگان به ایران را در این شرایط دشوار اقتصادی و کرونایی به دنبال دارد.

۲.رژیم صهیونیستی  به وجود درگیری در منطقه نیاز دارد زیرا به وسیله این ناامنی خود را به مجاورت مرز ایران می کشاند.

۳.تاکنون جنگ هیچ مشکلی را در منطقه حل نکرده و در واقع مشکل اصلی حل نشدن قره باغ، همین جنگ طلبی است.

۴.برخی از جریانهای قومگرا در صدد بهره برداری از اوضاع نا آرام این کشورها برای افزایش تحرکات قومگرایانه در داخل کشور هستند تا به اهداف ناکام خود در طول دهه های گذشته جامه تحقق بپوشانند.

کشورهای منطقه باید با مسوولیت پذیری به دنبال آرامش لازم در منطقه باشند و فریب بازی ماهرانه رژیم صهیونیستی را که به دنبال نفود در دو کشور ارمنستان و آذربایجان است را نخورند.

زیرا این رژیم مجعول در سالهای گذشته نفود و حضور خود را در این کشورها و تهدید مناطق مرزی ایران افزایش داده است.

به همین دلیل جمهوری اسلامی علیرغم روابط حسنه با ارمنستان جهت حفظ ثبات امنیت منطقه ای تلاش خود را بر این مهم مصروف داشته است .