اگر حوادث تاریخ یکصدساله گذشته ی ایران را سلسله وار و بهم پیوسته بدانیم یکی از گروههایی که نقش موثر آنان به انقلاب اسلامی مردم ایران منجر شد روحانیونی هستندکه در حوزه های علمیه سراسرکشور از اصفهان و شیراز گرفته تا آنسوي مرزها يعني كربلاء ،نجف و قم به ایفاینقش پرداخته اند. اما درميان اين […]
اگر حوادث تاریخ یکصدساله گذشته ی ایران را سلسله وار و بهم پیوسته بدانیم یکی از گروههایی که نقش موثر آنان به انقلاب اسلامی مردم ایران منجر شد روحانیونی هستندکه در حوزه های علمیه سراسرکشور از اصفهان و شیراز گرفته تا آنسوي مرزها يعني كربلاء ،نجف و قم به ایفاینقش پرداخته اند. اما درميان اين پايگاه ها حوزه های نجف و قم از اثرگذارترین آنها در پیروزی این انقلاب بوده اند .در بين حوزويان هم مثل ساير اقشار و اصناف برای مداخله و شرکت در مسائل حکومتی و سیاسی اختلاف نظر وجود داشت و به دو گروه تقسیممی شدند .گروه اول با آن مخالف و برخی دیگر ( گروه دوم ) با آن موافق بوده اند و همواره این بحث بین ایشان بوده است اما به هرحال گروهی از روحانیون بوده اند که جهت اعمال تغییرات در حاکمیت در مباحث سیاسی به صورت نظری و برخی هم به صورت عملی وارد شده و گاه باشکست و گاه با پیروزی همراه بوده اند و درمقابل عده ی دیگری ( گروه اول ) بوده که یا طرفدارحاکمیت بوده و یا اگر نسبت به قدرت سیاسی وقت تمایلی نداشتند با آن مخالفتی هم نداشتند.با نگاه تحلیلی به جنبش مشروطه که یکی از نقاط عطف در تاریخ ایران می باشد این واقعیتنمایان می شود که فعالیتهای روحانیون دسته ی دوم( کسانی که مداخله ی نظری و عملی درمباحث حکومتی وسیاسی را جائز میدانستند ) بصورت ” هماهنگ و ستادی ” در حین جنبشمشروطه و بعد از آن شکل گرفته و دوران طلائي فعاليتهاي سياسي در حوزه ي نجف بنیان نهادهشد .
اگر چه همواره قبل از شروع جنبش مشروطه هم ، علماء و روحانیون بعنوان پایگاه دینی و رهبري
الهي در زندگی مردم و همچنین به عنوان یک گروه ذی نفوذ در ایران، به عنوان اهرم فشار بر
صاحبان قدرت اعمال نفوذ ميكردند اما هیچگاه قدرت سياسي به عنوان اعمال حاكميت قانوني در
دست اين گروه قرارنگرفت و فعالیتهایی همچون تحریم فتوای تنباکو که توسط میرزای بزرگ صادر
شده و تمام معادلات ومحاسبات حاكيمت وقت را زير و زبركرد؛ بیشتر جنبه ی دینی داشت تا
جنبه ی سیاسی و ميرزاي بزرگ به عنوان مرجع اسلام و حاکم شرعي شناخته میشد كه هيچگاه
قدرت سياسي به عنوان ابزار إعمال حاكميت را در دست نداشت که البته بخشی از این اتفاق به
سمت روحانیون و بزرگان حوزه بر میگرددکه تمایلی به دست گرفتن قدرت نداشته و یا شرایط را
برای قیام علیه حاکمیت فاسد مناسب نمی دیدندو بخش ديگري به مردم برميگردد كه جایگاه
روحانیون را به عنوان رهبری سیاسی خود نپذیرفته بودند .
در اين نوشتار سعي بر آن شده است تا به نقش محمد حسين غروی نائيني معروف به آيت الله
نائيني به عنوان نماینده ی گروه دوم روحانیون و یکی از تاثیرگذارترین آنها که مداخله ی سیاسی
در امور حکومتی را جائز میدانست ؛ دراتفاقات عصر پهلوي اشاره شده و گفتمان حوزوي آن فضا
را در نقش رهبري ديني علماء علي الخصوص نقش نائيني در قوت گرفتن سلطنت پهلوي مورد
بررسي قرار گیرد .
کلمات کلیدی: نائینی، حوزه علمیه نجف،پهلوی، قاجار، مشروطه، رضاشاه.
در صورتي كه چكيده مقاله براي تان جذاب بود مي توانيد مقاله را به صورت كامل از اينجا مطالعه فرمائيد
نظرات